Digitale historische kranten; het alledaagse verleden beschikbaar

Door: Cees Groenendijk op 12 juli 2016

Kranten bieden een schat aan informatie. Geen één bron uit het verleden geeft een beter beeld van het dagelijkse leven van vroeger dan de krant. Daarom is dit ook een bron die zowel onderzoekers, maar ook hobbyisten regelmatig inzien.

Kranten digitaliseren

In de loop der jaren hebben we miljoenen krantenpagina’s gedigitaliseerd. Zowel regionale kranten, maar ook landelijke kranten zijn hierin de revue gepasseerd. In deze blog staan we stil bij de do’s en don’ts van kranten digitaliseren. Verschillende zaken zijn nodig om een succesvolle digitalisering te waarborgen.

Inventarisatie

Een project begint met het kaderen van een project. “Doe vooraf goed grondig onderzoek om goed te kunnen bepalen wat je kunt digitaliseren binnen de financiële lijnen van het project.”, aldus de VIAA. Naast de aantallen is het bepalen van de kwaliteit van de kranten ook zeer belangrijk. Zijn de kranten nog geschikt voor digitalisering of moeten deze eerst gerestaureerd worden?

Ook belangrijk: Is er al een digitale versie beschikbaar van uw krant? De afgelopen jaren zijn er ontzettend veel titels en edities gedigitaliseerd. Een goed vooronderzoek kan u als instelling wellicht veel besparen. Kijk hiervoor eens op delpher of uw krant hier al tussen staat.

Een laatste punt dat ik u graag wil meegeven over de digitalisering van kranten is het auteursrecht dat op sommige artikelen rust. We hebben al eens eerder geschreven omtrent auteursrecht. Het is belangrijk hier vooraf goed in te verdiepen, om eventuele issues, of zelfs juridische maatregelen te voorkomen.

Wensen

Definieer voorafgaand aan de digitalisering duidelijk uw eisen en wensen. Denk hierbij aan de kwaliteitsnorm en wensen omtrent de indexering en metadatering. Ons advies? Bewaar uw masterbestand in een JPEG 2000 variant en digitaliseer altijd in kleur. Een JPEG2000 bestand is kwalitatief hoogwaardig en kost u voor de opslag ca. 2 MB per image. Het digitaliseren in kleur geeft een beter resultaat en maakt weinig verschil meer in de opslaggrootte.

Wilt u de kranten importeren in uw beeldbank? Ga dan vooraf in gesprek met een partner hoe de kranten aangeleverd moeten worden. Zo voorkomt u onverwachte implementatiekosten en issues.

Digitaliseren van de kranten

Wanneer u start met de digitalisering adviseren wij een pilotfase in te lassen. Hierin controleert u samen met uw digitaliseringspartner of het resultaat is zoals gewenst. Blijkt dat u een aantal essentiële zaken mist, of dat de digitaliseringspartner onverwachte zaken tegenkomt, kunt u dit bespreken in deze fase. Voert u geen test uit, kunnen onuitgesproken verwachtingen het eindresultaat in de weg staan.

Stel daarnaast een aantal duidelijke criteria op rondom kwaliteit. Zo digitaliseren wij bij GMS kranten standaard conform de Metamorfoze Light norm. Zo is het duidelijk wat de verwachting is en hoe wij dit moeten behalen.

Gedigitaliseerd; en dan?

Gefeliciteerd; uw kranten zijn gedigitaliseerd. Hoe gaat u deze bewaren? Wij adviseren om altijd een masterbestand en afgeleide bestand in bezit te hebben. Het masterbestand als digitaal bewaarbestand; het afgeleide bestand voor uw gebruikers. Zo bewaart én stelt u de kranten op een goede manier ter beschikking.

Aanbeveling

Kort samengevat als volgt:

• Kader uw project goed af. Denk hierbij aan aantallen, kwaliteit van de fysieke kranten, digitale beschikbaarheid en auteursrecht.
• Definieer vooraf uw eisen en wensen duidelijk richting de opdrachtnemer. Start een project niet voordat alles is gekaderd.
• Digitaliseer altijd in kleur.
• Vraag altijd een masterbestand én een afgeleide bestand.
• Bouw een pilotfase is om te zien of alle eisen en wensen duidelijk zijn uitgevoerd. Mist u nog zaken? Daar is de pilotfase voor.
• Denk goed na over de indexering van de kranten.

Cees Groenendijk Cees als relatiebeheerder actief in beheren van onze relaties, met name in het werkveld van de culturele erfgoed instellingen.